<center> </center><div><b>Qədim Yunanıstanda idmançılar bədənlərini gücləndirmək və qələbə qazanmaq üçün yarışlardan əvvəl cinsi əlaqə "orucu tuturdular". </b></div><div><br/></div><div><br/></div><div>Bir çox dinlər subaylıq, yəni cinsi əlaqədən tam imtina andını tətbiq edirlər Beləliklə, Hinduizm və Buddizmdə abstinensiya mənəvi inkişaf və özünü tanımaq üçün tətbiq olunurdu. </div><div><br /> </div><div>Amma yəhudilikdə və islamda əksinə, subaylığa mənfi münasibət bəsləyirlər.</div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, tibbdə kişilərin uzun müddət cinsi əlaqədən imtinası“cinsi abstinensiya” adlanır. <br /> </div><div>Cinsi əlaqədə olmamağın mənfi cəhətləri:</div><div><br /> </div><div>Yuxusuzluq, depressiya, əsəbilik inkişafına kömək edir. Ümidsizlik və laqeydlik, həyatında seks əhəmiyyətli rol oynayanlara daha güclü təsir göstərir.</div><div><br /> </div><div>Prostatit riski. Düzdür, bunun üçün infeksiyalar, stresslər, qeyri-sağlam həyat tərzi də olmalıdır. </div><div><br /> </div><div>Bir kişi üçün uzun müddət cinsi əlaqədən uzaq qalmaq sperma keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Ancaq üç günlük özünü saxlamaqçox vaxt uşaq sahibi ola bilməyən cütlüklərə kömək edir.</div><div><br /> </div><div>Əgər uzun zaman bundan çəkinmisizsə, ereksiya doğru zamanda baş verməyə bilər, çünki bədən buna vərdiş edir.<br /> </div><div><b><br /> </b></div><div><b>Günay Quluzadə</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Son illər sosial şəbəkələrdə ağlasığmaz hərəkətlər edərək, məhşurlaşmaq istəyənlər çoxalır. <br/></b></div><div><b>Gecələr ağızı lentlə yapışdırmaq viral tendensiyalardan birinə çevrilib. </b></div><div><br/></div><div><br /> </div><div>İstifadəçilər yatmazdan əvvəl ağızlarını yapışqan lentlə necə möhürlədiklərini əks etdirən video və ya fotoşəkillər paylaşıblar. Amerikalı böyük ölçülü model Eşli Qrin də bu yaxınlarda oxşar bəyanatla çıxış edib.<br /> </div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir somnoloq, professor Roman Buzunovun sözlərinə görə, bəzi xəstələrdə ağız daha tez-tez gecələr açılır, üfüqi vəziyyətdə burun tutulması artır.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>“Bu, bədənin qoruyucu funksiyası kimi bir şeydir, buna görə ağızı lentlə qəti şəkildə bağlamaq olmaz. Nəticələri ciddi ola bilər. Birincisi, siz yata bilməyəcəksiniz. İkincisi, oksigen çatışmazlığı ola bilər. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Yuxu apnoesi (obstruktiv yuxu apnoesi sindromu) kimi bir xəstəlik var, insan bir dəqiqə, iki və ya üç dəqiqə nəfəs almağı dayandıra bilər və qanda oksigen doyması 50% -ə düşür. Eyni zamanda, beyni hava çatışmazlığını hiss edib, hətta oyanmaya bilər. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Oksigen çatışmazlığı ilə ağır hipoksemiya inkişaf edir, bu da hipertansiyon, ürək ritminin pozulması, infarkt kimi hər cür ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Beləliklə, ağzınızı möhürləyirmiş kimi bağlayırsızsa, yuxuda burnunuz nəfəs almağı dayandırırsa, o zaman bütün ağır nəticələrlə kəskin oksigen çatışmazlığı da əldə edə bilərsiniz”.</div><div><b><br /> </b></div><div><b>Aygün Musayeva</b><br /> </div><div><br /> </div><div><br /> </div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-01-18-08-57jxlgzwwhcwo8n08ah7o7_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 420px;"/><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Səs-küylü şəhər həyatı kişilərin və qadınların reproduktiv sisteminə təsir edir, hamilə qalmağa mane olur. </b></div><div><br/></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, araşdırma nəticəsində məlum olub ki, sıx küçələrə, mərkəzə yaxın yaşamaq sperma sayı və testosteron səviyyəsini aşağı salaraq sonsuzluq riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. </div><div><br /> </div><div>Araşdırmalara görə, sıx məskunlaşmış şəhərlərdə yaşayan kişilər daha çox sonsuzluqla qarşılaşır. Buna səbəb isə şəhər səs – küyü nəticəsində gecə yuxusunun pozulması və çirkli hava göstərilir. </div><div><br /> </div><div>Araşdırmalara görə,6 saatdan az yatan kişilərin ata olma ehtimalı 43% azalır. </div><div><br /> </div><div>Əvvəlki araşdırmalar göstərib ki, hər əlavə 10 desibel yol səsi üçün qadının amilə qalmaq üçün 6 aydan çox vaxt sərf etmə ehtimalı 8% artır. Belə çıxır ki, səs-küy yumurtlama dövrlərinə mənfi təsir göstərir. </div><div><br /> </div><div><b><br /> </b></div><div><b>Aygün Musayeva</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Alimlərin fikrincə, insan yaddaşı əzəldən elə qurulub ki, keçmişi unuda bilmir. Bu vəziyyət yəqin ki, hamıya tanışdır:heç nə olmamış kimi öz işinizlə məşğul olursunuz və birdən beyninizdə uzaq keçmişdə baş verən xoş və ya xoşagəlməz bir hiss keçir. Bu hiss sizi bir müddət buraxmır. </b></div><div><br/></div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, Avstryanın Dikin Universitetinin klinik psixoloqu David Con Hollfordun sözlərinə görə, bu hisslərbeyində qismən “üst-üstə düşən”, eyni məlumat parçalarını öz aralarında paylaşan neyron şəbəkələri vasitəsilə yaranır.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>1. Xatirələr ağlımıza necə gəlir</b>? Keçmişi xatırlamağın iki yolu var. Birinci qəsdən və məqsədli şəkildə keçmişi xatırlamaqdır. Ötən yaxın günlərdə nə etdiyimizi xatırlamaq üçün şüurlu şəkildə beynimizi qarşıdırırıq. İkinci isə heç gözləmədiyiniz zaman xatirələr kortəbii olaraq şüurda canlanır. </div><div><br/></div><div><br/></div><div>Mütəxəssislər hesab edirlər ki, bu fenomen qismən də olsa, xatirələrin bir-biri ilə əlaqəsi ilə bağlıdır. </div><div><br/></div><div><b><br /> </b></div><div><b>2. Nə üçün pis xatirələr mənfi emosiyalar oyadır</b>? Məsələ burasındadır ki, təkamül və təbii seçmə bizi xoşagəlməz hallardan, təhlükəli vəziyyətlərdən və özümüz haqqında mənfi təsəvvürlərdən qaçmağa sövq edir. </div><div><br/></div><div><b><br /> </b></div><div><b>3. Nə üçün bəzi insanlar daha tez-tez keçmişdən əziyyət çəkirlər?</b> Depressiya kimi bəzi psixi pozğunluqlarda insanlar tez-tez mənfi emosiyalarla əlaqəli bir şeyi xatırlayırlar. Üstəlik, onların eyni zamanda yaşadıqları hisslər ,davranışlarına görə utanmaq, özündən narazılıq, tam uğursuzluq hissi o qədər güclüdür ki, təkzibedilməz faktlara çevrilir. </div><div><br /> </div><div>Psixi pozğunluqlarda çox fikirkləşməyəmeyl var - keçmiş mənfi təcrübələr üzərində dayanmaq, kimin nə dediyini, kimin necə davrandığını, o zaman və indi bu barədə necə hiss etdiyinizi və s çox götür-qoy edirlər. </div><div><br /> </div><div><b>4. Keçmiş səhvlərdən əziyyət çəkməyi dayandırmaq olarmı? Y</b>axşı xəbər budur ki, xatirələri dəyişmək mümkündür. Nəyisə xatırladığımız zaman yaddaşda üzə çıxanlar üzərində işləyə və keçmişdə baş verənlərlə bağlı düşüncələrimizi, hisslərimizi və qiymətləndirmələrimizi dəyişə bilərik. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><br /> </div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-01-17-55-55bekq5ibbt16zrvvvfep1_file.webp" data-filename="" style="width:;" 703px;"/><br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Qida rejimi kimi yuxu rejimi də sağlamlığın əsas açarıdır. Amma 90% insan yuxu rasionu və gigiyenasına düzgün əməl etmir.</b><br/></div><div><br/></div><div><br /> </div><div> <a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – terapevt İrina Andreyevnanın sözlərinə görə, televizor, kompüter, smartfonlar daha tez yorulmağa zəmin yaradır. Bunlar bizim yuxu sistemimizə də mənfi təsir göstərir. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>“Bir sıra araşdırmalar göstərir ki, yatmazdan əvvəl müntəzəm olaraq parlaq otaq işıqlarına və ya televizor, kompüter, smartfon işığına məruz qalmaq melatonin istehsalına mane olur. </div><div><br /> </div><div><b>Sağlam yuxuya kömək edən davranışlar bunlardır:</b></div><div><br /> </div><div>Həmişə eyni vaxtda yatıb qalxmaq</div><div><br /> </div><div>Real yorğun olduğunuz və yatmaq istədiyiniz zaman yatın.<br /> </div><div>Yatmazdan əvvəl istirahət məşqləri edin.<br /> </div><div>Kofein yatmazdan dörd saat əvvəl qadağandır.<br /> </div><div>Yatmazdan əvvəl siqaret çəkməyin.</div><div><br/></div><div>Gündüz yuxularından çəkinin.<br /> </div><div>Mümkün qədər az alkoqol qəbul etmək.<br /> </div><div>Yuxu həblərindən imtina<br /> </div><div>Otağın sərin, qaranlıq, sakit olması</div><div><br /> </div><div><b>Günay Quluzadə</b><br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Harda yaşamağınızdan asılı olmayaraq, hava dəyişimi zamanı orqanizmdə müəyyən problemlər yaranır<br/></b></div><div><b>Maqnit qasırğası zamanı miqren və oynaqlarda ağrı daha da güclənir.</b></div><div><br/></div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – terapevt Oleq Perkuşinin sözlərinə görə, həm uşaqlar, həm də böyüklər xroniki xəstəliklərin olmasından asılı olmayaraq, belə havaya reaksiya verə bilirlər. Üstəlik, kəskin reaksiya birdən baş verə bilər. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>“Ən asan yol hava dəyişikliyindən bir gün əvvəl daha az aktiv olmağa çalışmaqdır. Dəstək üçün bitki çayları içmək olar. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Maqnit fırtınaları zamanı tünd qara çay və təbii qəhvənin istifadəsini azaltmağa dəyər. Bunun əvəzinə bitki çayları və ya dəmləmələri içməlisiniz. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Aşağı qan təzyiqi olan insanlar üçün cökə, gicitkən və hibiskus çayı ən yaxşı içkilər olacaq. Yüksək təzyiqdən əziyyət çəkənlər üçün ideal içki nanə, çobanyastığı, itburnu çayı və ya zəncəfil içkisidir.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Dərman bitkilərinin qurudulmuş meyvələrini termosda dəmləmək də faydalıdır. Çay nə qədər dəmlənərsə, miqren və əzalardakı ağrılar bir o qədər tez keçər. </div><div><br /> </div><div>Belə havalarda alkaqol içkilərdən uzaq durmaq daha yaxşıdır”.</div><div><b><br /> </b></div><div><b>Gülnar Quluzadə</b></div>
<center> </center><div><b>Orqanizmdə öd kisəsi və şirəsinin əhəmiyyəti böyükdür. </b></div><div><br/></div><div>-Qida ilə alınan yağların parçalanması və sorulmasını təmin edir<br /> </div><div>- Yağda həll olan vitaminlərin sorulmasınıtəmin edir<br /> </div><div>- Həzm olmuş maddələrin irəliləməsi üçün lazım olan selik əmələ gətirir<br /> </div><div> - Bioloji aktiv maddə ifraz edən bağırsaq vəzlərini aktivləşdirir<br /> </div><div>- Mədəaltı vəzin fermentlərini aktivləşdirir</div><div><br /> </div><div>- Bakterisid funksiya: mədə və bağırsaqda olan patogenləri məhv edir<br /> </div><div>- Mədədən qida ilə gələn turş pepsini neytrallaşdırır ki, nazik bağırsağın selikli qişasını zədələməsin<br /> </div><div>- Peristaltikanın yaxşılaşması: bağırsaq fəaliyyətini aktivləşdirib, qəbizliyi aradan qaldırır<br /> </div><div> -Bağırsaq fermentlərini aktivləşdirib, həzmi yaxşılaşdırır<br /> </div><div>-Detoksikasiya funksiyası –orqanizmdən işlənmiş maddələri xaric edir (xolesterin, bilirubin)<br /> </div><div><br /> </div><div>Normada öd bağırsağa ora qida gələndən sonra tökülür.</div><div><br/></div><div><b><a href='//medicina.az'>"Medicina"</a>öd axınının pozulma səbəblərini təqdim edir:</b></div><div><br /> </div><ul><li>Öd qatılığı, susuzlaşma<br /> </li><li>Çox soyuq su, içkilər, yemək<br /> </li><li>Öd kisəsində və öd yollarında iltihab<br /> </li><li>Qaraciyər xəstəlikləri (qaraciyər hüceyrələri ödemləşir və öd axını çətinləşir)<br /> </li><li>Anadangəlmə anatomik dəyişikliklər</li><li><br /> </li><li>Öd kisəsi və öd yollarında daşın əmələ gəlməsi<br /> </li><li>Çox oturmaq (qəbizlik, qan və limfa durğunluğu, varikoz...)<br /> </li><li>Statin qəbulu (XL azalır, öd sintezi zəifləyir) </li><li>Yağsız pəhriz (kisənin yığılmasını təmin edən XOLESİTOKİNİN hormonu nazik b-da yağlı yemək zamanı ifraz olur)<br /> </li><li>Zəif mədə turşuluğu <br /> </li><li>Xroniki stress(öd kisədə boşalmanın sinir tənziminipozur)<br /> </li><li>Yuxu rejimini pozulması<br /> </li></ul><div><br/></div><div><br /> </div><div><b style="background-color:;" rgb(255, 255, 0);">Öd axını pozulmasının yaxın və uzaq nəticələri</b></div><div><br /> </div><div>Ağızda acılıq, dilin yanması, yeməkdən sonra köp<br /> </div><div>Dəri qaşınması, dəri quruluğu, üzdə ləkələr, akne<br /> </div><div>Selikli qişaların, dərinin sarımtıl olması<br /> </div><div>Dilin sarı-qəhvəyiərplə örtülməsi </div><div><br /> </div><div>Sağ qabırğaaltı nahiyədə ağırlıq və ağrı<br /> </div><div>Qəbizlik <br /> </div><div>Baş ağrıları, miqren<br /> </div><div>Əsəbilik, qıcıqlıq <br /> </div><div><br /> </div><div>Sızdıran bağırsaq<br /> </div><div>SIBO<br /> </div><div>Neyrodegenerativ xəstəliklər</div><div><br /> </div><div>Mioma, mastopatiya, endometrioz.<br /> </div><div>Xroniki, Autoimmun xəstəliklər <br /> </div><div>Skolioz və s. <br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div><div><b style="background-color:;" rgb(255, 255, 0);"> Öd axınını yaxşılaşdırma yolları:</b></div><div><br /> </div><div>İsti suyun içilməsi (hər səhər və hər yem. 30 dəq. əvvəl 1-2 stəkan)<br /> </div><div>Fitoterapiya (ödqovucu çaylar -qarğıdalı saçağı, zəncirotu, solmazçiçəyi, Teaxolin)<br /> </div><div>Ədviyyatlar (sarıkök, zəncəfil, razyana..)<br /> </div><div>Acı dadlı maddələr (istiot, acıyovşan,..)<br /> </div><div>Qələvi xassəli Mineral sular <br /> </div><div>Ödçağırıcı qida - yağlı qida</div><div><br /> </div><div>Zeytun yağı+limon suyu qarışımı-ödü durulaşdırır, axını sürətləndirir: həm sərbəst, həm də yeməklərin tərkibində faydalıdır</div><div><br /> </div><div>Ödqovucu tərəvəzlər – kələm, avokado, sitruslar, göyərti-tərxun, vəzəri; çuğundur<br /> </div><div> İdman hərəkətləri (xüsusən yeməkdən 5 dəq. əvvəl)</div><div><br /> </div><div>Qarın massajı (hər axşam 5-7 dəq)<br /> </div><div>Yetərincə yuxu</div><div><br /> </div><div>Dübajlar (mineral su, maqnezium ilə), hidrokolon (parasimpatik SSnin aktivləşməsi-spazmın azalması)<br /> </div><div>Stress menecment və digər antistress tədbirlər:</div><div>Yoqa - Meditasiya –Dərin tənəffüs – və s.</div><div><br /> </div><div>Bioloji aktiv maddələr (Maqnezium, Taurin əlavələri) </div><div><br/></div><div><b><br /> </b></div><div><b>Dərman preparatları: HEXACYL </b></div><div><br /> </div><div><br /> </div><div><b>Hexacyl –həzm və iltihab problemlərinin mükəmməl həllidir. </b></div><div><b><br /> </b></div><div><b>Preparatın komponentləri çox hədəfə yönəli olub, həzm prosesinin bir çox həlqəsinə təsir edi</b></div><div><br /> </div><div>-qaraciyər və öd yollarında iltihabı, durğunluğu aradan qaldırır (qəbizlik, meteorizm, sarı dəri)<br /> </div><div>-böyrəklər və öd vasitəsi ilə metabolitlərinçıxarılmasını aktivləşdirir. <br /> </div><div>- böyrəküstü vəzin funksional pozulmalarındatətbiq edilir (yorğunluq, gözaltı kölgələr)<br /> </div><div>- öd yolları, sidikçıxarıcı yollarda spazmı və iltihabı aradan qaldırırr</div><div><br /> </div><div>10 damcı preparatı 50ml suda həll edib 2 dəfə yeməkdən əvvəlqəbul etmək – 1 ay<br /> </div><div><br/></div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-02-16-45-07hwsqdt209ige8snhajop_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 500px;"/><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Ürəyin hətta kiçik bir hissəsinin kifayət qədər qan almaması və damarların daralması nəticəsində insan tez yorulur, çox yatır, halsız olur və beynin fəaliyyəti də zəifləyir.</b></div><div><br/></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>"Medicina"</a> xəbər verir ki,ürək damar cərrahı Ramil Əliyev stenokardiyanın yaranmasından danışıb. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>"Ürəyin qidalanmasının pisləşməsi nəticə etbarı ilə, ürək əzələlərində çapıqların yaranmasına səbəb olur ki, bu da son nəticədə kardioskleroz (“skleroz” – çapıq)patoloji dəyişikliyə səbəb olur. Kardioskleroz isə öz növbəsində, ürək ritminin pozulmasının (aritmiya) və ürək çatışmazlığı yaranmasının səbəbi ola bilər.<br/></div><div><br /> </div><div>Beyin damarlarının aterosklerozu əmək qabiliyyətinin (xüsusilə, əqli iş qabiliyyətinin) azalması, yaddaşın pisləşməsi, tez yorulma kimi əlamətlərlə özünü büruzə verir. Beyin damarlarının tutulması nəticəsində isə insult baş verə bilər"</div><div><br/></div><div><b>Aygün </b></div>
<center> </center><div><b>Adi çuğundur şirəsi təkcə qaraciyəri təmizləmir, qanı vacib qiymətli maddələr və hemoqlobinlə zənginləşdirir.<br/></b></div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Mütəxəssislərin fikrincə, bu şirəni orta yaşlı insanların hər gün içməsi daha yaxşı olar. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, artan təzyiq, hər hansı mədə xəstəlikləri, mədədə turşuluq səviyyəsinin yüksək olması, eləcə də böyrək çatışmazlığı xəstəlikləri olan insanlara çuğundur şirəsi içmək olmaz.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, yaşlılarda beyin cavanlaşmasına çuğundur suyunun faydaları son təcrübələrlə sübut edib. <br /> </div><div>Təzə sıxılmış çuğundur suyunun müntəzəm qəbulu yaşlanmış insanların beyinlərinin daha səmərəli işləməsinə kömək edir. </div><div><br /> </div><div>Çuğundur şirəsi yaxşı maddələr mübadiləsini, qan tənzimləməsini, bədəndəki digər proseslərin düzgün gedişini təmin edir.</div><div><br /> </div><div>Bundan əlavə, çuğundur şirəsinin tərkibində yüksək miqdarda pəhriz nitratları var ki, o, qəbul edildikdən sonra nitritə, daha sonra azot oksidinə çevrilir və bu, bütün orqanlara qan axını artırır. </div><div><br/></div><div><b><br /> </b></div><div><b>Aygün Musayeva</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Səhiyyə Nazirliyinin təşəbbüsü, Azərbaycan Tibb Universiteti (ATU) və Azərbaycan Pediatrlar Assosiasiyasının birgə təşkilatçılığı ilə Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü münasibətilə iyunun 1-də başlayan uşaqlar üçün müayinə aksiyası davam edir.</b></div><div><b><br/></b><br/></div><div><br /> </div><div>Bu barədə Bakupost.az -a Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris Terapevtik Klinikasının direktoru Fərid Eyvazov bildirib.</div><div><br /> </div><div>O qeyd edib ki, “açıq qapı” aksiyası sabah da davam edəcək:</div><div><br /> </div><div>"Aksiya çərçivəsində şəhid və qazi övladları pulsuz müayinə olunurlar. Digər uşaqlar üçün isə pediatrik müayinə pulsuzdur".</div><div><br /> </div><div>Fərid Eyvazov qeyd edib ki, aksiyaya klinikanın 25 əməkdaşı cəlb olunub. Gün ərzində 150-200 qazi və şəhid övladına ödənişsiz tibbi xidmət göstərilir".</div><div><br /> </div><div>Klinika direktoru həmçinin, hər ay klinikada "Açıq qapı" günlərinin keçiriləcəyini və uşaqların ödənişsiz müayinə olunacağını bildirib.</div><div><br/></div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-02-17-00-55ixb5xaejuhu1gzepibyn_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 703px;"/><br/></div>
<center> </center><div><b>İsti havalar zamanı ürək çatışmazlığının qarşısını alan bəzi qidalar var. </b></div><div><b><br/></b></div><div>Ürək çatışmazlığı müalicə edilmədikdə, insulta səbəb ola bilər. <br /> </div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – kordioloq Oleq Vorfolomeyevin sözlərinə görə, istilikbədənin həddindən artıq su və duz itkisinə reaksiyasıdır, adətən tərləmə ilə xaric olunur. İsti havalarda intensiv məşq etmək və digər fizikihərəkətlər sonda ürək çatışmazlığına gətirib çıxardır.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>Ürək çatışmazlığının əlamətləri:</b></div><div><br/></div><ul><li>yorğunluq;<br/></li><li>başgicəllənmə;<br /> </li><li>Baş ağrısı;<br /> </li><li>ağrı hissi;<br /> </li><li>həddindən artıq tərləmə, dəri solğun və nəmli və ya isti olur <br /> </li><li>qollarda, ayaqlarda və qarında kramplar;<br /> </li><li>sürətli nəfəs və ya ürək döyüntüsü;<br /> </li><li>istilik;<br /> </li><li>güclü susuzluq;<br /> </li><li>zəiflik. </li></ul><div><br/></div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Bu simptomlara məhəl qoymamaq istilik insultuna səbəb ola bilər. Gün ərzində bol su içmək və müəyyən qidalar qəbul etmək lazımdır</div><div><br /> </div><div><b>Kokos </b>- tərkibində elektrolitlər olan kokos suyu bədənin hüceyrələrində maye səviyyəsini saxlamağa kömək edir. <br /> </div><div>Dondurulmuş protein qəlyanaltıları bədəni sərinləşdirir və əzələlərin bərpasına kömək edir.</div><div><br /> </div><div><b>Qarpızın</b> tərkibi 92% sudan ibarətdir,susuzlaşmanın və istilik tükənməsinin qarşısını almaq üçün əla vasitədir.</div><div><br/></div><div><b>Xiyar -</b> qarpız kimi yüksək su tərkibinə malikdir və isti havalarda onu nəmləndirmək və soyutmaq üçün əla </div><div>seçimdir, çünki xiyar suyunun 95 faizi sudur. </div><div><br/></div><div><b>Nanə yeməklərdə,</b> kokteyllərdə, suda və hətta sadəcə, çeynəməklə istifadə edilə bilər. Nanədə olan mentol bədəninizə soyuqluq hissi verərək, dəridə soyuğa həssas reseptorları işə salaraq işləyir, nəticədə soyuqluq hissi yaradır.<br /> </div><div><br /> </div><div><b>Günay Quluzadə</b></div><div><b><br/></b></div><div><b><br/></b></div><div><b><br/></b><br /> </div><div><br /> </div><div><br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Sidik turşusunun çoxluğu və həddindən artıq heyvan zülalları bədəndə turşu balanssızlığına səbəb olur. Artan turşuluq böyrəklərə yük yaradır. Buna görə də, böyrək detoksu zamanı ən azı bu maddələrin çoxunu ifraz edən qidaların qəbulunu azaltmalısınız.</b></div><div><br/></div><div><br/></div><div> <a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – diyetoloq İqor Strokovun sözlərinə görə, böyrəklərin detoksasiyasında əsas 10 qayda var:</div><div><br /> </div><ul><li>Kolbasa və qırmızı ətdən çəkinin.<br /> </li><li>Fast- food yeməkdənsə, hər şeyi özünüz bişirin.<br /> </li><li>Bol təzə tərəvəz və meyvə yeyin.</li><li><br /> </li><li>Hər gün lif yediyinizə əmin olun, təkcə kəpəkli çörək deyil, həm də kətan toxumu qəbul edin.<br /> </li><li>Yalnız az miqdarda duz vətəzə otlardan ədviyyat kimi istifadə edin.<br /> </li><li>Alkoqol və qəhvədən çəkinin.</li><li><br /> </li><li>Yağ və şəkərin miqdarını mümkün qədər azaldın.<br /> </li><li>Gündə təxminən iki litr su içmək.. <br /> </li><li>Təzə sıxılmış limon suyu turşuluğu azaldır (əsasən tərkibindəki minerallara görə).</li></ul><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>"Təmiz böyrəklər" - gündəlik menyu nümunəsi:</b></div><div><br /> </div><div><b>Səhər: </b>iki yumurtalı omlet, üzərinə doğranmış pomidor, təzə göyərti ilə ədviyyatlı, tam taxıl çörəyi ilə verilir.<br /> </div><div>Nahar: düyünü zeytun yağında qızardın, üzərinə xırda doğranmış soğan və bir diş sarımsaq əlavə edin, bir az qızardın, bir az tərəvəz bulyonu tökün və vam odda bişirin.</div><div><br /> </div><div><b>Axşam: </b>bişmiş tərəvəzlər.</div><div><br /> </div><div>Qəlyanaltılar: meyvə, kəpəkli bişmiş məmulatlar, məsələn, duzsuz küncüt, kahı, xiyar və su ilə yaşıl kokteyl, su ilə qarışılmış təzə sıxılmış limon suyu. </div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Qalxanvari vəzinintörətdiyi fəsadlardan biri də uyğun olmayan yerdə, hətta işdə yuxulamaqdır. Endokrin sistem xəstəliklərinin əlamətlərinı gözardı etmək olmaz. </b></div><div><br/></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki,həkim – endokrinoloq Elvira Nasetovoyun sözlərinə görə, səbəbsiz yorğunluq və zəiflik tiroidvəzin pozulmasını göstərə bilər. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>“Qalxanabənzər vəzinin əsas funksiyası orqanizmdə metabolik prosesləri saxlamaq üçün vacib olan triiodotironin və tiroksin hormonlarının istehsalıdır. Orqan normal ürək ritminin saxlanmasında da iştirak edir.</div><div><br /> </div><div>Hormonların istehsalının pozulması baş verərsə, insan bir sıra xoşagəlməz xəstəliklərlə qarşılaşır:</div><div><br /> </div><ul><li>nevroz, həyəcan, sinir pozulması<br /> </li><li>təzyiq və temperatur artımları<br /> </li><li>bədən çəkisinin əsassız artması və ya azalması<br /> </li><li>hətta səhər çox yorğun<br /> </li><li>zəiflik<br /> </li><li>Bəzi hallarda tiroid disfunksiyası öd daşının artmasına səbəb olur. </li><li><br/></li></ul><div><br /> </div><div>Yuxarıda sadalanan əlamətlərdən üçünü özünüzdə görürsünüzsə, mütləq həkimə müraciət edin.</div><div><br/></div><div> Şübhələr təsdiqlənərsə və diaqnoz qoyularsa, həm də yaşamaq, yaratmaq və sevmək arzusunu qaytaracaq bir müalicə təyin ediləcək.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Alma sirkəsi yayda ayaqların tərləməsi və yorğunluğuna qarşı mükəmməl vasitədir. </b></div><div><br/></div><div>Gündə bir stəkan su ilə qarışdırılan iki yemək qaşığı həzmi stimullaşdırmağa, immunitet sistemini gücləndirməyə və həmçinin təravətli dərini təmin etməyə kömək edir. <br /> </div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – Tatyana Zazarovanın sözlərinə görə, alma sirkəsi yay aylarında bir çox xoşagəlməz halların qarşısını alır.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div><b>Döyənəyəqarşı vasitə -</b> 100 ml alma sirkəsini suya əlavə edib, ayaq vannası edin. Bu vanna dabanlarda kobud dərini yumşaltmağa kömək edəcəkdir. Sonradan həmin dərini sadəcə daşlamaqla dabanlarınız tərtəmiz olur.</div><div><br /> </div><div><b>Mikozdan, göbələkdən qurtulmaq </b>- alma sirkəsini vannaya əla etməklə xoşagəlməz mikozdan qurtulmaq olar.<br /> </div><div>Ayaqların tərləmələri - ayaqların tərləməsi zamanı su-sirkə qarışığı kömək edir. Bunu etmək üçün 200 ml litralma sirkəsini iki litr ilıq su ilə vanna etmək olar.</div><div><br /> </div><div><b>Ayaq yorğunluğuna qarşı </b>– almasirkəsi ilə ayaq hamamı iltihab əleyhinə və qan dövranı təsirinə malikdir və beləliklə ayaqların şişməsinin qarşısını alır.</div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Adətən, havasızlıq yay aylarına məxsus olduğundan normal hesab edilir. </b></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – terapevt Tatyana Taradeyevanın sözlərinə görə, bəzi insanlar basabas nəqliyyatda, ofisdə, növbələrdə oksigenlə doyumluluq hiss etmir, digərləri isə huşunu itirməyə hazırdır. </div><div><br /> </div><div>Hətta həssas olmayanlar üçün belə, daxili istilik ciddi nəticələrə səbəb olur.</div><div><br /> </div><div>Daxili temperatura rütubət, həmçinin oksigen və karbon qazının miqdarı təsir göstərir. </div><div><br /> </div><div>“İnsanla dolu, kiçik otaqda nəfəs aldığımız karbon qazının təsiri altında qan təzyiqi yüksəlir, həyəcanlı bir vəziyyət allergik, yuxululuq ilə əvəz edilə bilər. Karbon qazının yüksək konsentrasiyası tez-tez quru öskürəyə və miqrenə səbəb olur.</div><div><br /> </div><div>Bir şəxs daim havasızdırsa, zaman keçdikcə, vazomotor rinit, sinusit, bronxit, faringit və ya laringit yarana bilər.<br /> </div><div>Bədəndə oksigen olmadıqda, beyin hipoksiyası baş verir. Bu vəziyyətdə insanlar əsəbi və emosional olaraq qeyri-sabit olurlar. Yaddaş və konsentrasiya azalır, baş ağrıları artır. </div><div><br /> </div><div>Havasızlığa qarşı həssaslıq həyat tərzimizdən də asılıdır. Yuxusuz gecədən, şiddətli stressdən və ya oruc zamanı oksigen çatışmazlığı huşunu itirməyə səbəb ola bilər. Eyni zamanda ətraf mühitə reaksiya xroniki ağrılara səbəb olur”.<br /> </div><div><b><br /> </b></div><div><b>Günay Quluzadə</b><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Quduzluq mərkəzi sinir sisteminin zədələnməsi əlamətləri ilə səciyyələnən virus mənşəli ağır infeksion zoonoz xəstəlikdir. Virus xəstə heyvanların tüpürcəyi ilə ifraz olunduğundan xəstəlik daha çox quduz heyvanların dişləməsi nəticəsində baş verir. Xəstəliyin törədicisi miksoviruslar qrupunun “Rhabdoviridae” ailəsinin Lissavirus cinsinə aid olan RNT tərkibli neyrotrop virusdur (Rabies virus).</b><br /> </div><div><br /> </div><div> <br /> </div><div><br /> </div><div>Xəstəlik insana quduz heyvanların dişləməsi, cırmaqlaması və ya heyvanların ağız suyu ilə zədələnmə nahiyəsinin bulaşması nəticəsində keçir. Virus zədə nahiyəsindən insan orqanizminə daxil olduqdan sonra törədici sinir kökləri vasitəsilə mərkəzi sinir sisteminə daxil olur ki, orada viruslar toplanır və ensefalit inkişaf edir. Sonradan bu virus tüpürcək vəzilərinə daxil olaraq intensiv şəkildə çoxalmağa başlayır.</div><div><br/></div><div><br/></div><div><br/></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>"Medicina"</a> xəbər verir ki, Səhiyyə Nazirliyi Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin şöbə müdiri Ceyran Cəfərova quduzluqla bağlı danışıb. <br /> </div><div><br/></div><div><br/></div><div><br /> </div><div>" Quduzluq xəstəliyi çox ağır əlamətərlə xarakterizə olunur. Heyvanlarda xəstəliyin gizli (latent) dövrü 10 gün, bəzən 3-8 həftəyə qədər davam edə bilər. Əksər hallarda ağız suyu axması və qusma heyvanlarda quduzluğun ümumi simptomlarıdır. Heyvanlar gizli dövrün sonunda (xəstəlik təzahürlərindən 2-10 gün əvvəl) yoluxucu olur.<br /> </div><div><br /> </div><div><br /> </div><div>İnsanlarda quduzluğun gizli dövrü əsasən 1-2 ay davam etsə də, lakin bəzi hallarda bu müddət bir həftəyə qədər azala bilər. Gizli dövrün davamlığı xəstənin yaşından, immun vəziyyətindən, zədələnmənin xarakterindən (cırmaqlama, dişləmə, tüpürcəkləmə) və lokalizasiyasından (mərkəzi sinir sisteminə yaxınlığından) asılıdır. Uşaqlarda gizli dövr daha qısa olur.<br /> </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>İnsan hər hansı bir heyvanın dişləməsinə, cırmaqlamasına və ya tüpürcəkləməsinə məruz qalarsa, ilk olaraq ev şəraitində və ya müraciət etdiyi tibb müəssisəsində (cərrah və ya tibb bacısı tərəfindən) zədə nahiyyəsi 72%-li sabunlu su ilə yuyulmalıdır. Zədə nahiyəsi yuyulduqdan sonra spirt və ya yod məhlulu ilə dezinfeksiya edilməlidir.<br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div><div>- Quduzluq virusuna yoluxma şübhəsi olduqdan sonra dərhal yaxınlıqdakı tibb müəssisəsinə müraciət etməli, quduzluq əleyhinə antirabik vaksini vurulmalıdır. Quduzluq virusu insanlar üçün həyati təhlükəsi olduğundan zədələnmənin lokalizasiyasından asılı olaraq, antirabik vaksin ilə yanaşı quduzluq əleyhinə antirabik immunoqlobulin də vurulur. Həmçinin, əlavə olaraq tetanus əleyhinə anatoksin vurulur. Heyvan tərəfindən zədələnməyə məruz qalmış şəxsin müalicə kursu müalicə-profilaktika müəssisəsinin cərrahı tərəfindən təyin edilir. Belə ki, əgər dişləyən heyvan məlumdursa və 10 gün müddətində sağ qalmışsa, o zaman şərti müalicə kursu təyin edilir. Şərti müalicə zərərçəkənin müraciət etdiyi gün, həmçinin 7, 21 və ya 28-ci günləri antirabik vaksin vurulur. Dişləyən heyvanın naməlum olduğu təqdirdə və ya məlum olan halda belə 10 gün müddətində ölmüşdürsə, o zaman qeyri-şərti müalicə kursu təyin olunur. Qeyri-şərti zədələnmənin müraciət edilən gün, həmçinin 3, 7, 14 və 28-ci günləri antirabik vaksin vurulur. Bu peyvəndlərin hər biri əzələdaxilinə yeridilir.<br /> </div><div><br /> </div><div> </div><div>- Virus istiqanlı heyvanların bir çox növləri həm vəhşi, həm də ev heyvanları üçün patogendir. Quduzluğa canavarlar, çaqqallar, tülkülər, yenotabənzər itlər, pişiklər, iribuynuzlu qaramal və s. heyvanlar yoluxur. Bunlardan canavarlar, tülkülər və s. itkimilər dəstəsinin nümayəndələri aparıcı yer tutur.<br /> </div><div><br /> </div><div> <img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-02-15-07-52ascfhm8pbxnr6kioo3fi_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 703px;"/></div><div>İnsanlar arasında isə bu xəstəliyə yoluxmamaq üçün çöl heyvanları ilə təmasdan uzaq olmaq lazımdır. Hər hansı bir heyvan hücumuna məruz qalma halları qeyd edilərsə, bu zaman quduzluq virusuna yoluxma şübhəsi olduqda şəxs dərhal yaxınlıqdakı tibb müəssisəsinə müraciət etməlidir"</div><div><br/></div><div><b>Aygün Musayeva</b></div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>Müəyyən bel ölçüsünə sahib olanlar bəzi xəstəliklərdənəziyyət çəkir. </b></div><div><br/></div><div><br/></div><div>Böyük qarınlı insanlar həm fiziki cəhətdən yaxşı görünmür, həm də sağlamlıqları ilə bağlı. Daxili qarın piyləri bədəndə iltihablı proseslərin riskini artırır və xroniki xəstəliklərin inkşafına zəmin yaradır.</div><div><br /> </div><div>Böyük qarına səbəb tək alkaqol deyil, 8 saatdan az yatan insanlar da bu qrupa daxildir. </div><div><br /> </div><div>Qarındakı visseral piy daha çox təhlükəlidir. Problem təkcə dərialtı toxumada deyil, qarın boşluğunda bağırsaq və qaraciyər kimi daxili orqanlar ətrafında piylərin toplanmasıdır.</div><div><br/></div><div>Qarın piyləri immunitet sistemini zəiflədir və xroniki xəstəliklərin inkişafına kömək edir. </div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim Tatyana Zaxarovanın sözlərinə görə, xroniki iltihabı təhrik edən qarın boşluğundakı yağ yataqlarıdır. Bu da öz növbəsində immunitet sisteminə mənfi təsir göstərir. </div><div><b><br /> </b></div><div><b>Visseral yağ da hormonal olaraq aktivdir və yağ turşularını qana buraxaraq, bu risklərin yaranmasına səbəb olur:</b></div><div><br /> </div><div>•yüksək qan təzyiqi;<br /> </div><div>•ürək-damar xəstəlikləri - infarkt<br /> </div><div>•II tip diabet. </div><div><br /> </div><div>Təhlükəli bel ölçüsü qadınlar üçün 80-82 sm və kişilər üçün 94 sm - dir. Daha təhlükəsi isəqadınlarda 88 sm, kişilərdə 102 sm ölçüləridir.</div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-01-20-08-56euvalxqvxrycjlxxbkon_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 703px;"/><br/></div>
<center> </center><div><b><br/></b></div><b>Yaş artdıqca osteoartrit xəstəliyi durmadan artır. Yaşlı pasiyentlərdə yalnız effektivlik baxımından medikamentoz müalicəni nəzərdən keçirmək qeyri-mümkündür. Onaqarşı əsas tələblərdən biri qısa və uzunmüddətli istifadə zamanı təhlükəsizliyidir. Traumeel S preparatının üstünlüklər: çoxkomponentli və çox istiqamətli biotənzimləyici preparatdır. O, yaxşı dözümlülük, digər preparatlarla uyğunluq göstərir. Qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlara xas olan yan təsirləri olmayan, analgetik və iltihab əleyhinə təsir göstərir.<br /> </b><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>"Medicina"</a> xəbər verir ki,yaşlı pasiyentlərdə müxtəlif revmatik xəstəliklər ola bilər, lakin yayılmabaxımından osteoartrit (OA) onlararasında birinci yerdədir. OA xəstəliyiyaşla durmadan artır. Bu oynaq patologiyası hərəki aktivliyin </div><div>saxlanmasına mane olan funksional pozulmalara görəyaşlı insanların həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli<br /> </div><div>dərəcədə aşağı salır.</div><div><br/></div><div> OA-nın inkişafının vəproqressivləşməsininsəbəbləri dayaq-hərəkət aparatındakı struktur və funksional dəyişikliklərdir. Subxondral sümükdə sümüklərin regenerasiya prosesləri pozulur, dezadaptiv remodelləşməelementləri osteofitlərin inkişafı ilə ortaya çıxır, sümük rezorbsiyası prosesləri üstünlük təşkil edir, oynaqların qığırdaq toxuması nazikləşir və dağılır, kapsulyar bağ aparatı pozulur, əzələlərin piy toxuması ilə əvəz olunması prosesi baş verir, onların tonusu və yığılma gücüazalır. <br /> </div><div><br /> </div><div>Yaş artdıqca, hərəkətlərin koordinasiyası pozulur, travmaya meyillik artır: əzilmə, bağların dartınması və cırılması, skeletinperiferik sümüklərinin sınıqları. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Travmalar OA təzahürlərini ağırlaşdırır vəvə onun simptomlarının manifestasiyasına səbəb olur.</div><div><br /> </div><div>OA-nın vaxtında diaqnostikası, onun inkişafı üçün risk faktorlarının müəyyən edilməsi və aktiv adekvat terapiya fiziki fəaliyyətin azalmasının qarşısını ala bilir, yaşlıların ömrünün artmasına müsbət təsir göstərən fiziki və sosial fəaliyyətin adi səviyyəsini saxlamağa imkan verir. Bu gün onların əmək qabiliyyətini qorumaq xüsusilə vacibdir, çünki son onillikdə əmək fəaliyyətinin müddəti, xüsusən intellektual və yaradıcı işlə məşğul olan insanlar üçün əhəmiyyətli dərəcədə uzanmışdır.</div><div><br /> </div><div>OA-da müalicə kompleks olmalıdır və bura həm medikamentoz, həmqeyri-medikamentoz terapiya daxil edilməlidir. Qeyri-medikamentoz terapiyanın bir neçə əsas istiqaməti xüsusi əhəmiyyət kəsb edir: pasiyentlərə həyat tərzinin korreksiyası, özünə kömək elementləri, müntəzəm müalicəvi idman tərbiyəsi (LFK-MİT) və ortezlərin istifadə texnikasıöyrədilməlidir.</div><div><br /> </div><div>Pasiyentlərə bədən çəkilərinə nəzarət etmələri tövsiyə olunur, çünki bədən kütləsi yüksək olan insanlarda ağrının və funksional pozulmaların dərəcəsi normal bədən çəkisi olan insanlara nisbətən daha yüksək olduğu sübut edilmişdir.<br /> </div><div>Bədən çəkisinin azalması iltihab markerlərinin səviyyəsinin azalması, qığırdağın deqradasiyasının markeri ilə və qığırdaq sintezi markerinin səviyyəsinin artması ilə korrelyasiya edir. OA olan bütün pasiyentlər çəki azaltma proqramlarında iştirak etməli, onu idarə etməyi və düzgün pəhriz vərdişlərini qorumağı öyrənməlidirlər.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div> Fiziki məşq və müalicəvi idman terapiyası yaşından, ağrının intensivliyindən və funksional pozulma səviyyəsindən asılı olmayaraq, OA olan pasiyentlər üçün terapiya proqramlarının ən vacib komponentləridir. Fiziki məşq təkcə fiziki fəaliyyəti qorumağa deyil, həm də onu aktivləşdirməyə, xəstəliyin proqressivləşməsinin zəifləməsinə imkan verir. <br /> </div><div>Bundan əlavə, fiziki cəhətdən aktiv olan yaşlı pasiyentlərdə əzələ tonusu daha uzun müddət qalır, yaddaş yaxşılaşır, depressiyaya meyillik olmur, onlar piylənmədən əziyyət çəkmirlər. OA olan pasiyentlərdə dördbaşlı əzələni oturan və ya uzanan vəziyyətdə gücləndirmək üçün məşqlər, aşağı ətraf əzələlərini gücləndirmək və dartmaq üçün məşqlər kombinasiyası və aşağı intensivlikdə aerobika məşqləri tövsiyə olunur.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Eyni zamanda, bədənyükü ilə (tullanma, qaçış, dərin oturub durma) məşqlərin OA olan pasiyentlərdə əks göstəriş olduğunu unutmamalıyıq. Yaşlı insanlar üçün fiziki aktivliyə dair ümumi qaydalara, gündəlik olaraq 30 dəqiqəlik aşağı və orta intensivlikdə aerobika hərəkətləri daxildir; daha çox təlim keçmiş şəxslər üçün məşqin müddəti 60 dəqiqə ola bilər. Fiziki məşqlərin effektivliyinin əsas əhəmiyyəti fiziki yükün müntəzəm olmasıdır, ev şəraitində və ya təlimçi ilə aparılan məşqineffektivliyində böyük fərq qeyd olunmur.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>OA olan pasiyentlərdə müalicəvi idman terapiyasının əsas prinsipləri –yüklənmənin tədricən artması, kiçik həcmdə və orta intensivlikli gündəlik məşqlərdir. Fiziki məşqin əhəmiyyəti həddən artıq qiymətləndirilə bilməz: bir sıra tədqiqatlar qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatların (QSİƏP) və aşağı ətraf əzələlərinin möhkəmləndirilməsinəyönəlmiş məşqlərin analgetik təsirlərinin müqayisəli olduğu göstərilmişdir.</div><div><br /> </div><div> Diz oynağının (DO) OA olan pasiyentlərə elastik bandaj və ortezlərin istifadəsini tövsiyə etmək məqsədəuyğundur. Elastik diz yastığı geyindikdə, oynağa düşən yük zamanıağrılar azalır. Menisk çıxarıldıqdan sonra yaranan DO-nun varus deformasiyası və medial OA olan pasiyentlər, yükü azaldan valqus ortezlərdan faydalana bilərlər.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>OA-da pazvari ayaqqabı içliyi oynaqların varus və ya valqus deformasiyasınıbir qədər kompensasiya edə bilər; istifadə edildikdə amortizasiyaedici faydalı effekt də qeyd olunur. Ayaqqabı geymək tövsiyəsinə baxdıqda, OA olan pasiyentlər üçün ən yaxşı seçim, zərbəni udan və pəncəni qoruyan krasovka tipli ayaqqabılardır. Çəlik zədələnmiş oynağın yükünü azaltmağa imkan verir; ağır vəziyyətlərdə kömək üçün digər dayaqverici vasitələrdən istifadə edilə bilər.</div><div><br /> </div><div>Qeyri-medikamentoz müalicənin mühüm əhəmiyyətinə baxmayaraq, OA-nın müalicəsində medikamentoz terapiya olmadan keçinməkmümkün deyil. Beynəlxalq mütəxəssislərin tövsiyələrinə əsasən, OA üçün bir sıra dərman preparatlarından(DP) istifadə olunur: parasetamol, QSİƏP, simptomomodifikasiya olunmuş ləng təsirli vasitələr (xondroitin sulfat, qlükozamin sulfat, avokado və soya yağları), diaserein, hialuron turşusu preparatları və qlükokortikosteroidlərin yerli tətbiqi.</div><div><br /> </div><div>Yaşlı pasiyentlərdə medikamentoz müalicəyə yalnız effektivlik baxımından nəzərdən keçirmək mümkün deyil. Bunun üçün əsas tələblərdən biri qısamüddətli və uzunmüddətli istifadənin təhlükəsizliyidir, çünki orqan və sistemlərin fəaliyyətinin yaşla əlaqəli xüsusiyyətləri preparatların farmakodinamikasına və farmakokinetikasına təsir göstərir. Yaşlandıqca, mədə şirəsinin turşuluğu, bağırsağın sorma qabiliyyəti, mədə-bağırsaq traktı boyunca maddələrin hərəkət sürəti və mezenterial qan axınının intensivliyi azalır.</div><div><br/></div><div> Bu, təsiredici maddələrin nizamsız azad olmasına, bir tərəfdən absorbsiyanın azalmasına, digər tərəfdən preparatın bağırsaqda uzun müddət qalması onun toplanmasına səbəb olur. Bədəndəki piy toxuması artır, mayenin ümumi miqdarı azalır və bu, yağda həll olan maddələrin təsir müddətinin uzanmasına səbəb olur, bununla əlaqədar suda həll olan preparatların dozasının azalması tələb olunur.</div><div><br/></div><div> Əzələ kütləsinin piy toxuması ilə əvəz edilməsi orqanizmin fizioloji aktiv toxumasına yeridilən dərman preparatlarının konsentrasiyasının artmasına gətirib çıxarır. Bütün orqanların yaşla əlaqəli xroniki işemiyası, maddələrin toxumalara çatdırılmasının məhdudlaşdırılmasına və onlarda metabolik məhsulların yığılmasına səbəb olur. Yaşlı xəstələrdə qaraciyər kütləsinin azalması və qaraciyərdə qan axınının azalması səbəbindən müəyyən dərmanların biomənimsənilməsi artır və toksik təsirlərin ehtimalı və təzahürü arta bilər.</div><div><br /> </div><div>Böyrəklərin konsentrasion və ekskretor funksiyasının azalması preparatların kumulyasiyası nəticəsində yan təsirlərin təzahürünə səbəb olur. Bildiyiniz kimi, QSİƏP istifadə edərkənəlavə təsirlər daha çox 65 yaşdan yuxarı xəstələrdə inkişaf edir.<br /> </div><div><br /> </div><div>Yaşlı insanlarda OA-nı müalicə edərkən sistematik terapiyanı minimuma endirməyə çalışırıq, çünki statistikaya görə 65 yaşdan yuxarı insanların əksəriyyəti davamlı olaraq gündə 5-dən 12-yə qədər müxtəlif tablet qəbul edir və buna görə də preparatların arzu olunmayan qarşılıqlı təsiri artır. 60 yaşdan yuxarı insanlarda preparatları qəbul etməklə yaranan fəsadların tezliyi gənc xəstələrə nisbətən 2 dəfə, 70 yaşdan sonra isə 7 dəfə yüksəkdir.</div><div><br /> </div><div>Bu faktlar, həkimi OA olan yaşlı pasiyentlər üçün ən təhlükəsiz medikamentoz müalicə axtarmağa vadar edir. Bu problemi həll etmək üçün yeni imkanlar təklif edir, bu sistemli təbabətin xüsusi istiqaməti olan – biotənzimləyici təbabətdir. </div><div><br /> </div><div> O, orqanizmin ehtiyat bərpaedici imkanlarının aktivləşdirilməsinə yönəlmiş bioloji özünütənzimləmə prinsiplərinin istifadəsinə əsaslanır. Həyat fəaliyyəti və ətraf mühitlə qarşılıqlı əlaqə prosesi zamanı orqanizm səviyyəsində autorequlyasiya və adaptasiya mexanizmləri müvafiq təsirləri tətbiq etməklə maksimum dərəcədə aktivləşdirilə və ya inkişaf etdirilə bilər. Biotənzimləməni optimallaşdırmaq üçün amin turşuları, kofaktorlar, mineral elementlər və bitki ekstraktları kimi maddələrdən istifadə etmək məqsədəuyğundur. Onlar təbii fizioloji mexanizmlərə müdaxilə etmədən eyni vaxtda bir çox proseslərə təsir göstərməyə imkan verir. Biotənzimləyici preparatların üstünlüyü – onların farmakokinetik neytrallığı, digər preparatlarla qarşılıqlı əlaqənin olmamasıdır.<br /> </div><div><br/></div><div><br/></div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-02-14-26-31it9ukdhrl1fimj4fa9hm_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 703px;"/><br /> </div><div>Biotənzimləyici preparatlar daxilə qəbul edilə bilər, əzələdaxili, applikasiya üsulu ilə, eləcə də lokal inyeksion terapiya ilə yeridilə bilər. Son iki üsul, dayaq-hərəkət sisteminin patologiyasının müalicəsində daha çox istifadə olunur, bu məqsədlə ən çox tətbiq olunan Heel şirkətinin Traumeel S və Zeel T preparatlarıdır.Artrozlarda (osteoartrit) Traumeel S və Zeel T preparatları olduqca effektiv və zərərsizdir!<br /> </div><div><b><br /> </b></div><div><b>Aygün Musayeva</b></div><div><b><br/></b></div><div><b><br/></b></div><div><img src=" https://www.medicina.az/uploads/images/2023-06-02-14-26-41xlsmpmqmtiqmplhtntn8_file.jpg" data-filename="" style="width:;" 703px;"/><b><br/></b></div>
<center> </center><div><b>Dəri rənginin dəyişməsi xərçəng əlaməti ola bilər. Belə ki, Dərinin saralması mədəaltı vəzinin xərçənginin inkişafını göstərə bilər.</b></div><div><br/></div><div><br/></div><div><br/></div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> xəbər verir ki, həkim – onkoloq İvan Karasevin sözlərinə görə, mədəaltı vəzi xərçəngi ən aqressivlərindən biridir. Şəkər və mədəaltı vəzidəki problemlər bu xəstəliyə tutulma ehtimalını yüksəldir. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>“Dərinin saralması vəzin başında yaranan şişdən xəbər verir. Bir qayda olaraq, belə bir əlamət - sarılıq və ya əksinə, dərinin və skleranın həddindən artıq solğunluğu ilə özünü göstərir. </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Bundan əlavə, dəri rənginin dəyişməsi bağırsaq xərçənginin əlaməti ola bilər. Bu zaman dəri görünüşdə bozarma həzm sistemində tez – tez artan bədxassəli formalaşma fonunda inkişaf edən dəmir çatışmazlığından qaynaqlanır.</div><div><br /> </div><div>Mədəaltı vəzi xərçənginin baş verməsinin xəbərdaredici əlamətindən biri də ağrıların olmasıdır. Ağrı gecə yatarkən, həmçinin çox yağlı yeməklər və spirt qəbul etdikdən sonra güclənir". </div><div><br/></div><div><b>Digər siqnallar;</b></div><div><br /> </div><div>ət yemək istəməmək, yağlı yeməklərdən imtina<br /> </div><div>yeməkdən sonra ürək yanması və ürək bulanması<br /> </div><div>dərinin rənginin dəyişməsi (sarımtıl, yaşılımtıl olur</div><div>selikli qişaların dəri qaşınması</div><div>çəki itirmək<br /> </div><div>yeməyə ikrah hissi. </div><div><br /> </div><div><b>Xəstəliyə qarşı həssaslığı artıran amillər;</b></div><div><br/></div><div>siqaret<br/></div><div>pəhrizdə çox miqdarda yağlı qidalar<br /> </div><div>qeyri-kafi miqdarda meyvə, tərəvəz, spirtdən sui-istifadə<br /> </div><div>diabet<br /> </div><div>öd yollarının xəstəlikləri<br /> </div><div>qaraciyər sirozu<br /> </div><div>xroniki pankreatit<br /> </div><div>mədəaltı vəzinin adenomaları və kistləri. <br /> </div><div><br /> </div><div><b>Aygün Musayeva<br /> </b></div><div><br /> </div><div><br /> </div><div><br/></div>
<center> </center><div><b>May ayı ərzində Kliniki Tibbi Mərkəzə (KTM) zəhərlənmə ilə bağlı 812 nəfər müraciət edib.<br/></b></div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Mərkəzin Mətbuat xidmətindən <a href='//medicina.az'>Medicina.az </a>-a verilən məlumata görə, onlardan 167-si Toksikologiya şöbəsinə qəbul edilib, digərlərinə isə ilkin tibbi yardım göstərilərək evə buraxılıb.<br /> </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Qəbul olan xəstələrdən 83-ü dərmandan, 41-i sirkə turşusundan, 2-si dəm qazından, 13-ü alkoqollu içkidən zəhərlənib. Digərlərindən 2-si anaflaksiya, 13-ü allergik reaksiya, 4-ü isə botulizm, 9-u isə ilan sancması səbəbindən xəstəxanaya yerləşdirilib.<br /> </div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Zəhərlənən şəxslərin 72-si qadın, 79-u kişi, 16-sı isə uşaq olub. Həkimlərin səylərinə baxmayaraq, 5 nəfər sirkə turşusundan, 1 nəfər qeyri üzvü turşudan, 1 nəfər isə komatoz vəziyyətdən dünyasını dəyişib. Dünyasını dəyişən şəxslərdən 4-ü kişi, 3-ü qadındır.</div>
<center> </center><div><b>Hər bir qadının vazkeçilməz gigiyena vasitəsi olan qoruyucu bezlər “Tors Rio” – emal olunmuş zibillərdən hazırlanır.</b></div><div><b><br/></b></div><div><b>Son zamanlar ucuz, kefiyyətsiz bezlərin hazırlanması nəticəsində müxtəlif xəstəliklər baş alıb gedib. <br /> </b></div><div><br /> </div><div><a href='//medicina.az'>“Medicina”</a> məlumatına görə, rusiyalı mütəxəssis bildirir ki, bir zamanlar xanımlar pambıq bezlərindən istifadə edirdilər. Buna görə də qadın xəstəlikləri bu qədər inkşaf etməmişdi.</div><div><br /> </div><div>Sintetik bezlərin erası başladıqdan sonra qadınlarda servikal eroziya, vaginanın iltihabı, sonsuzluq, servikal displaziya, menustral pozğunluq, fallopiya borularının inkşafı və s. artıb.</div><div><br /> </div><div>Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının statistikasına görə, qadın xəstəlikləri siyahıda 59 % - ə çatıb. Səbəb isə kefiyyətsiz bezlərin istifadəsidir.</div><div><br/></div><div><br /> </div><div>Ən təhlükəlisi isə tamponlardır. Onlar daxilə qoyulduğu üçün daha çox xəstəliklər riskini artırır. Tampon daxildə bütün mikrobları ətrafına yığır və iltihabın genişlənməsinə yol açır. </div><div><br /> </div><div>Qadınlarda bədxassəli şişlərin artması daha geniş vüsət alıb. Əsas da uşaqlıq boynu xərçəngi daha geniş vüsət alıb.<br /> </div><div><br /> </div><div><b>Aynurə Məmmədova</b><br /> </div><div><br/></div>
